Czym jest paracetamol?

Pod względem budowy chemicznej paracetamol jest związkiem organicznym, hydroksylową pochodną acetanilidu. Od 1955 roku paracetamol stosowany jest jako lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. 

Substancja ta wykazuje bardzo niskie działanie przeciwzapalne. Paracetamol stosuje się u osób dorosłych oraz dzieci. Można przyjmować go doustnie, doodbytniczo lub dożylnie. W formie do podawania doustnego paracetamol występuje w postaci tabletek, syropów lub preparatów do rozpuszczania. 

 

Jakie działanie wykazuje paracetamol?

Paracetamol oddziałuje bezpośrednio na ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) hamując cyklooksygenazę aktywującą prostaglandyny wywołujące uczucie bólu. Substancja ta nie wpływa jednak na cyklooksygenazę obecną w tkankach obwodowych, dlatego też nie wykazuje działania przeciwzapalnego. 

Ze względu na działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe paracetamol znajduje zastosowanie przy dolegliwościach, takich jak np.: 

  • gorączka, 

  • ból gardła,

  • bóle głowy,

  • bóle zębów,

  • bóle mięśni i stawów,

  • bóle pourazowe,

  • bóle poszczepienne,

  • bóle menstruacyjne,

  • w skojarzeniu z innymi lekami przy bólach nowotworowych.


Czy można stosować paracetamol w ciąży?

Paracetamol jest jednym z najłagodniej działających leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Czy zatem paracetamol dla kobiet w ciąży to idealne rozwiązanie? Niestety nie zawsze. Wielu lekarzy uważa, że substancja ta nie powinna być stosowana w pierwszym trymestrze ciąży. 

W kolejnych etapach ciąży sporadyczne stosowanie paracetamolu, ściśle według zaleceń lekarza, uznaje się za stosunkowo bezpieczne. Ale to, czy w ciąży można brać paracetamol, zawsze powinien ustalać lekarz. Bez konsultacji nie przyjmuj żadnych środków, nawet tych na bazie ziół. Jedynie lekarz jest w stanie ustalić, czy korzyści z przyjęcia paracetamolu przewyższają możliwe ryzyko.  

Paracetamol w ciąży, w odróżnieniu od NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu), nie wpływa na krzepliwość krwi. Stosowanie leków z grupy NLPZ zwiększa natomiast ryzyko poronienia w pierwszym trymestrze. M.in. z tego powodu paracetamol dla kobiet w ciąży jest bezpieczniejszą alternatywą. 

Paracetamol wykazuje zdolność przenikania przez łożysko, a także w niewielkim stopniu do mleka matki. Jednak jak do tej pory nie stwierdzono szkodliwego wpływu tej substancji na przebieg ciąży czy stan dziecka. Niektóre badania sugerują natomiast, że przyjmowanie paracetamolu w pierwszym trymestrze ciąży może zwiększać ryzyko późniejszego wystąpienia astmy oskrzelowej.  

 

Paracetamol w ciąży a przeziębienie – jak radzić sobie z infekcją?  

Przeziębienie, czyli infekcja wirusowa zwykle o łagodnym przebiegu, może wystąpić również w ciąży. Wówczas kobiety często zastanawiają się, czy można zażyć paracetamol w ciąży na przeziębienie. Pamiętaj jednak, że substancja ta działa jedynie objawowo, nie eliminuje natomiast przyczyny infekcji, czyli wirusów. 

Często stosuje się paracetamol w ciąży na gorączkę. Takie wskazanie jest jak najbardziej zasadne, ponieważ wysoka temperatura ciała matki jest niebezpieczna również dla dziecka, zwłaszcza w pierwszych tygodniach jego rozwoju. Jednak i w takich sytuacjach zasięgnij opinii lekarza. 

Pamiętaj, że gorączka to temperatura powyżej 38 stopni Celsjusza. Wartość poniżej określa się jako stan podgorączkowy. Jest to jedna z naturalnych reakcji układu odpornościowego na patogeny chorobotwórcze. Pomocne przy podwyższonej temperaturze ciała może okazać się stosowanie chłodnych okładów na czoło.  

Pozostałe objawy przeziębienia, takie jak katar, kaszel czy ból gardła warto złagodzić stosując domowe sposoby, m.in. inhalacje roztworem soli fizjologicznej, a także preparaty przeznaczone dla kobiet w ciąży. Musisz też dużo odpoczywać i zadbać o wzmocnienie naturalnej odporności, bo to podstawa do walki z infekcją wirusową. 

Przede wszystkim zwiększ ilość wypijanej wody, ponieważ w okresie przeziębienia jesteś bardziej narażona na odwodnienie. Jedz też dużo warzyw i owoców. Pij rosół na wywarze mięsnym. Jego skuteczność przy przeziębieniu to nie mit! Rosół zawiera wiele witamin i minerałów, a także białka, na które wzrasta zapotrzebowanie w okresie choroby. 

 

Paracetamol w ciąży – dawkowanie ustala lekarz! 

Paracetamol stosuje się już u niemowlaków, mimo to przed ukończeniem przez malucha dwóch lat warto jego stosowanie skonsultować z lekarzem. Dawkowanie paracetamolu u najmłodszych przelicza się w zależności od masy ciała. U starszych dzieci maksymalna dobowa dawka nie powinna przekroczyć łącznie 2 g paracetamolu, natomiast u osób dorosłych 4 g. 

Inaczej wygląda sytuacja, gdy zamierzasz przyjąć paracetamol w ciąży. Dawkowanie powinien wskazać Ci lekarz. Dawka paracetamolu w ciąży zwykle nie różni się od normalnie zalecanej, czyli 500 mg co 6-8 godzin, maksymalnie przez 3 dni. Jednak żaden lek w ciąży nie powinien być przyjmowany bez konsultacji z lekarzem. 

 

Objawy przedawkowania paracetamolu niezależnie od ciąży 

Bez względu na to, czy paracetamol przyjmowany jest w ciąży, czy poza tym okresem, nie należy stosować go długotrwale i w dużych ilościach. Jak każdy lek, również ta substancja po przedawkowaniu może wywoływać niepożądane skutki uboczne, takie jak np.:

  • odczyny skórne – swędzenie, wysypka, pokrzywka, rumień;

  • objawy ze strony układu pokarmowego – nudności, wymioty;

  • uszkodzenie wątroby;

  • uszkodzenie nerek;

  • zaburzenia układu krwiotwórczego (m.in. z tego powodu paracetamol nie powinien być przyjmowany przez osoby z niedokrwistością).  

 

Lek. Michał Dąbrowski