Spis treści

 

Co oznacza twardy brzuch w 9. miesiącu ciąży?

Twardy brzuch w zaawansowanej ciąży jest zupełnie normalnym zjawiskiem. Wynika z pracy skurczowej macicy, która w ten sposób przygotowuje się do porodu. Nawracające napięcia brzucha, które pojawiają się już około 20 tygodnia ciąży (5. miesiąc ciąży) to tzw. skurcze Alvareza, powstających w wyniku nieskoordynowanej czynności macicy. Pojawiają się nagle, najczęściej podczas wstawania z pozycji siedzącej. Chociaż są nieprzyjemne, nie wywołują bólu, a raczej chwilowy dyskomfort. 

 

Inaczej skurcze przepowiadające, nazywane też skurczami Braxtona-Hicksa. Można je rozpoznać po tym, że występują sporadycznie, nieregularne i przypominają silne bóle menstruacyjne. Ciężarne opisują te skurcze jako nagłe uczucie napinania się podbrzusza i twardnienie brzucha, które trwa około 30 sekund. Czasem ból brzucha promieniuje, wywołując ból pleców w okolicy lędźwiowej. Niejednokrotnie pojawia się też ogólnie złe samopoczucie. Skurcze przepowiadające nasilają się w czasie. Im bardziej zaawansowana ciąża, tym częściej napina się i twardnieje brzuch, a skurcze stają się coraz mocniejsze. 

 

Co oznacza twardy brzuch w ciąży bez skurczy?

Twardy brzuch w ciąży nie zawsze ma związek z czynnością skurczową macicy. Może być objawem przemęczenia i nadmiernego wysiłku. Bywa też oznaką niestrawności, zwłaszcza gdy towarzyszą mu wzdęcia i gazy. Spuchnięty i twardy brzuch pojawia się wskutek przejedzenia, ale stanowi też objaw zwykłej ciążowej dolegliwości, zwłaszcza gdy współwystępuje z zaparciami. 

 

Zaparcia w ciąży to dość powszechna dolegliwość, wynikająca ze spowolnionej motoryki przewodu pokarmowego. Sposobem, by im zapobiegać, jest umiarkowana aktywność fizyczna i picie przynajmniej 2 litrów wody na dobę. Warto włączyć do diety produkty bogate w błonnik oraz naturalne probiotyki. 

 

Wzdęcia i zaparcia to jednak nie wszystko. Twardy brzuch w ciąży pojawia się również w przebiegu infekcji. Jeśli oprócz napięcia brzucha pojawiają się inne dolegliwości - nudności, wymioty, biegunka, podwyższona temperatura i ogólne osłabienie, można podejrzewać nieżyt przewodu pokarmowego, czyli tzw. jelitówkę. 

 

To choroba o podłożu wirusowym, która ma charakter samoograniczający się. Minie samoistnie, lecz potrzeba na to czasu. Przy jelitówce w ciąży trzeba bardzo pilnować, aby nie doszło do odwodnienia organizmu (co przy wymiotach i biegunce jest prawdopodobne). Chora ciężarna powinna pić więcej wody oraz przyjmować glukozo-elektrolitowe płyny nawadniające, tzw. elektrolity. Zalecana jest lekkostrawna dieta oparta na skrobi. Warto jednak skonsultować się z lekarzem.

 

Kiedy twardy brzuch w ciąży powinien zaniepokoić?

Chociaż w większości przypadków twardy w brzuch w ciąży wynika z przemian fizjologicznych i nie jest niczym groźnym, czasem może być objawem alarmowym. Trzeba pamiętać, że napięcie brzucha ma związek z czynnością skurczowa macicy, więc gdy pojawia się przedwcześnie, może zapowiadać przedwczesny poród. Dlatego, jeśli ciężarna często tego doświadcza, powinna pomówić o tym z lekarzem. 

 

Wskazaniem do pilnej konsultacji ginekologicznej jest również sytuacja, gdy oprócz twardnienia brzucha pojawia się silny ból oraz plamienie lub krwawienie z dróg rodnych. Taki stan może wskazywać na poronienie. To także objawy ciąży ektopowej.  

 

Oprócz sytuacji patologicznych i groźnych twardy brzuch w ciąży świadczący o regularnych skurczach jest typowym objawem porodu. Jeśli kobieta odczuwa go regularnie, intensywnie, bardzo dotkliwie, to oznaka, że poród nastąpi lada dzień, a być może lada chwila. 

 

Twardy brzuch w ciąży - co robić?

Jeśli nie pojawiają się żadne niepokojące objawy, a twardy brzuch w ciąży ewidentnie wskazuje na aktywność skurczową macicy, wszystko jest w porządku. Należy zachować spokój i postarać się odpocząć. Jeśli dolegliwości mimo wszystko nie ustępują, należy zgłosić się do lekarza.

 

Lek. Michał Dąbrowski

 

Źródła:

 

E. Lichtenberg-Kokoszka i wsp., Optymalizacja porodu - zagadnienia interdyscyplinarne, wyd. Impuls, Kraków, 2008, s. 11-13


A. Bacz, Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży, ”mp.pl”, [dostęp 23.08.2021],  https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/77575,zmiany-fizjologiczne-u-kobiet-w-ciazy