Noworodek nie chce spać - co zrobić?

Sen niemowlaka - co każdy rodzic wiedzieć powinien

Na początek kilka ważnych faktów:

• noworodki nie odróżniają dnia od nocy,

• w pierwszych tygodniach życia cykl dobowy dziecka dopiero się kształtuje,

• potrzeba snu jest uwarunkowana indywidualnie i genetycznie,

• zdrowe noworodki wybudzają się na karmienie co 2-4 godziny, również w nocy.

Noworodki z reguły przesypiają większą część doby, ale ich sen wcale nie jest twardy ani głęboki. Składa się w około 20% ze stanu czuwania i w około 80% płytkiego snu, określanego jako faza szybkich ruchów gałek ocznych (ang. rapid eye movement – REM). W trakcie takiego wypoczynku mózg dziecka intensywnie pracuje, rozwija się, przetwarza informacje, generuje obrazy senne, czemu towarzyszy ruch, a konkretniej epizodyczne, mimowolne skurcze mięśni. Dlatego, obserwując swoją wiercącą się podczas snu pociechę, możesz mieć wrażenie, że coś jej przeszkadza albo nawet dolega. W rzeczywistości po prostu płytko śpi albo czuwa, co jest typowe dla okresu noworodkowego. 

W tym czasie charakterystyczne jest również brak stałego rytmu spania. Reguluje go uczucie głodu i sytości, dlatego Maluszki wybudzają się przede wszystkim w porach karmienia. W ciągu doby noworodek powinien jeść 8-12 razy, co oznacza, że świeżo upieczeni rodzice w najlepszym wypadku mogą pospać 2,5 godziny, po czym potomek  znów zaczyna odczuwać głód, wybudza się ze snu i płacze, upominając się o posiłek. 

Przez dużą częstotliwość wybudzeń i brak ustalonego cyklu dobowego u dziecka rodzicom może wydawać się, że noworodek nie chce spać albo cierpi na bezsenność. Takie wrażenie często potęguje zmęczenie fizyczne i psychiczne opiekunów, którzy muszą sprostać nowym obowiązkom. Dobra wiadomość jest taka, że z miesiąca na miesiąc sen dziecka sukcesywnie się wydłuża rytm życia rodzinnego normuje.

Dlaczego noworodek nie chce spać - najczęstsze przyczyny

Sen noworodka reguluje uczucie głodu i sytości, ale dzieci wybudzają się nie tylko w porach karmienia, lecz również wtedy gdy odczuwają dyskomfort lub złe samopoczucie. 

Pełna pieluszka i odparzenia

Jedną z częstszych przyczyn, z powodu których noworodek nie chce spać w nocy, jest brudna pieluszka. Maluszki załatwiają się nawet kilkanaście razy na dobę i równie często powinny być przewijane. Skóra noworodka jest niedojrzała i bardzo delikatna, przez co łatwo ulega odparzeniom pieluszkowym. Dlatego nie można narażać jej na długotrwały kontakt z fekaliami ani wilgocią, wywołującymi podrażnienia, a czasem nawet stan zapalny. Nocne przewijanie to konieczność. Szybka zmiana pampersa, obmycie skóry i zabezpieczenie jej warstwą kremu ochronnego, jak np. Linoeparol Intensive z olejem z nasion wiesiołka - taka kompletna pielęgnacja pozwala utrzymać skórę w dobrej kondycji i uniknąć powstania bolesnych odparzeń. Z ich powodu Maluszki mogą wybudzać się częściej niż zwykle. 

Ciepłe śpiochy, kocyk i przegrzanie

Często zdarza się, że noworodek nie chce spać w łóżeczku, ponieważ jest mu gorąco. Dzieci w pierwszych miesiącach życia mają nieuregulowany system termoregulacji, przez co łatwo się przegrzewają. Sprzyja temu za wysoka temperatura panująca w dziecięcej sypialni lub zbyt ciepłe ubranie i nakrycie. Śpiworek, kołderka, kocyk nie zawsze są potrzebne, zwłaszcza gdy niemowlę śpi obok mamy. Dlatego, jeśli zastanawiasz się, dlaczego noworodek nie chce spać, upewnij się, że nie jest spocony ani zgrzany, dotykając skóry jego karku. Ponadto sprawdź termostat pokojowy, który nie powinien wskazywać więcej niż 22 stopni C. 

Dzień pełen wrażeń i pobudzenie

Po dniu pełnym wrażeń niemowlęta przeważnie nie mogą usnąć. Pobudzone dużą ilością bodźców dźwiękowych, słuchowych, dotykowych, wieczorem stają się rozdrażnione, płaczliwe. Nieoceniona jest tu obecność mamy, która działa kojąco i uspokajająco. Dobrym sposobem na wyciszenie niemowlęcia przed snem jest krótka kąpiel i masaż z zastosowaniem nawilżającej emulsji do ciała np. z linii kosmetyków Atoperal Baby Plus. Pomóc może też śpiewanie kołysanek przy przygaszonym świetle albo wspólne słuchanie cichej, relaksacyjnej muzyki. 

Katar, zaparcia i problemy zdrowotne

Chociaż w większości przypadków dzieci wybudzają się ze snu z powodu głodu, brudnej pieluszki czy uczucia dyskomfortu, czasem zdarza się, że sen zakłóca złe samopoczucie lub choroba. Z jednej strony są to dotykające wiele niemowląt kolki, które objawiają się ponad 3-godzinnym ciągłym, nieutulonym płaczem. Z drugiej to różnego rodzaju infekcje, również wrodzone, które mogą objawiać się nawet po ukończeniu 1. miesiąca życia. 

Dlatego na każde niepokojące zachowanie niemowlęcia należy reagować spokojnie, lecz uważnie. Jeśli dziecko kręci się przez całą noc, mimo tego, że zostało nakarmione i przewinięte, sprawdź, czy nie ma gorączki, wysypki, odparzeń pieluszkowych, zatkanego nosa, problemów z wypróżnianiem, a w razie zaobserwowania niepokojących objawów, skonsultuj się z pediatrą. 

Noworodek nie chce spać w nocy - pomocne wskazówki

Na moment, aż Twój Maluszek zacznie spokojnie przesypiać całe noce, musisz jeszcze poczekać. Czasem nawet 3-latki budzą się w nocy z różnych powodów, chociaż oczywiście nie tak często jak niemowlęta. Główną radą dla niewyspanych rodziców jest uzbrojenie się w cierpliwość. Czy coś poza tym można zrobić? Tak, warto wspomóc kształtowanie się dziecięcego cyklu dobowego i zadbać o optymalne warunki do spania.

Cykl dobowy niemowląt zależy od rytmu karmienia, a z czasem również bodźców świetlnych. Dlatego warto wyraźnie rozgraniczać dzień i noc, pory snu i aktywności. Gdy Maluszek drzemie w ciągu dnia, nie zaciemniaj sypialni ani też nie wyciszaj dźwięków z otoczenia. Z kolei podczas nocnego wypoczynku zasłoń zasłony w oknach, przycisz włączony telewizor i wyeliminuj źródła hałasu. W nocy podczas karmienia nie zapalaj światła, nie zagaduj ani nie zabawiaj Maluszka. Przeznacz na to czas w ciągu dnia. 

Zadbaj też o higienę snu dziecka, przyzwyczajając go stopniowo do rytuałów pielęgnacyjnych, których małe dzieci potrzebują. Kojąca kąpiel w krochmalu, spokojne przewijanie połączone z masażem, karmienie to kolejne kroki które warto włączyć do codziennego harmonogramu. Dzięki temu noworodek łatwiej zaśnie, a Ty razem z nim. Pamiętaj, że Twój wypoczynek, jest równie ważny, jak wypoczynek Twojego dziecka. Brak snu to nie tylko zmęczenie, lecz również nasilony stres, frustracja, złość, które odbijają się na relacjach z domownikami, także najmłodszymi. 

lek. Michał Dąbrowski