Potówki u niemowlaka - jak je rozpoznać, jak wyglądają? Przyczyny, leczenie

Potówki u niemowląt to częsty powód zmartwień rodziców. Te drobne pęcherzyki są najczęściej zmianami niezapalnymi i zupełnie niegroźnymi. Pojawiają się wskutek wysokiej temperatury, z którą niewykształcona dostatecznie skóra niemowlęcia nie może sobie poradzić. Potówki są więc objawem dziecięcej fizjologii bądź oznaką przegrzania. Najlepszym sposobem na to, jak się ich pozbyć, jest właściwa pielęgnacja.

 

 

Spis treści

 

Skąd się biorą potówki u niemowlaka?

Potówki u niemowlaka mają związek z nadmiernym poceniem się i ograniczonym odprowadzaniem wilgoci z organizmu. Skóra małego dziecka nie jest w pełni wykształcona. Właściwie do 2. roku życia dojrzewa, usprawniając procesy termoregulacyjne i wzmacniając szczelność bariery naskórkowej. W pierwszych miesiącach życia wiele struktur skóry pracuje w sposób niedoskonały. Warstwa rogowa u noworodków jest bardzo cienka, składa się z zaledwie kilku warstw luźno ułożonych komórek naskórka (keranocytów), przez które odparowuje dużo wilgoci. Podobnie niedostatecznie wykształcone są gruczoły łojowe i potowe, przez które trudniej regulować ciepłotę ciała, czego efektem jest nadmierne pocenie się. Cienka i delikatna skóra niemowląt jest bardzo podatna na szkodliwe działanie różnego rodzaju substancji zarówno toksycznych, jak i fizjologicznych. To wszystko sprawia, że w okresie noworodkowym i niemowlęcym często pojawiają się takie zmiany skórne, jak potówki, prosaki czy trądzik niemowlęcy. Zwłaszcza jeśli dziecko ubierane jest w nieprzewiewne, syntetyczne śpiochy, a jego skórę pielęgnuje się w nieodpowiedni sposób. Potówki u niemowląt zwykle ustępują samoistnie. Aby się ich pozbyć, nie potrzeba leków, a raczej odpowiednich kosmetyków i lżejszego ubranka.

 

Polecane kosmetyki do pielęgnacji niemowląt:

  • Maść ochronna pod pieluszkę Linoeparol Intensive

  • Preparat w wygodnej formie atomizera Sensi Baby do łagodzenia odparzeń pieluszkowych

  • Emulsja do kąpieli Atoperal Baby Plus z TRI-OIL COMPLEX – trzema olejami, które natłuszczają, zmiękczają i wygładzają skórę

  • Delikatna pianka do mycia Atoperal Baby Plus z mocznikiem, prebiotykiem biolin oraz L-argininą, która goi i wspomaga  regenerację uszkodzonej skóry

  • Emulsja do ciała Atoperal Baby Plus, która niweluje suchość i szorstkość skóry oraz chroni przed podrażnieniami

 

Jak wyglądają potówki u niemowlaka?

 

Potówki u niemowlaka najczęściej pojawiają się w pachwinach i naturalnych zgięciach skóry, czyli tam, gdzie gromadzi się wilgoć. Ponadto mogą występować na karku, plecach i klatce piersiowej, jak również na twarzy. Potówki to małe jasnoczerwone krostki o charakterze niezapalnym. Takie drobne, nieliczne pęcherzyki, które nie swędzą ani nie pieką, to potówki białe (zwykłe). Oprócz nich wyróżnia się także:

  • potówki ropne, czyli krostki z ropnym wysiękiem, wskazującym na obecność chorobotwórczych bakterii;

  • potówki czerwone, są dwa razy większe od białych. To liczne, symetrycznie rozmieszczone czerwone grudki z pęcherzykiem na szczycie, wokół których po pewnym czasie pojawia się zapalna obwódka. Krostkom towarzyszy świąd. Takie potówki na plecach, pośladkach, udach i innych uciskanych miejscach często pojawiają się wówczas, gdy niemowlę pozostaje zbyt długo w jednej, nieruchomej pozycji;

  • potówka krostkowa jest odmianą potówki czerwonej, którą wywołują szczepy gronkowca.

 

Potówki czy trądzik niemowlęcy?

 

Na skórze małego dziecka może pojawić się wiele z pozoru podobnych krostek i wykwitów. Dlatego warto nie tylko wiedzieć, jak wyglądają potówki u niemowlaka, lecz również inne typowe dla okresu niemowlęcego zmiany skórne.

  • Prosaki - to maleńkie, białe, kremowobiałe lub żółte grudki, przypominające wykwity trądzikowe. Prosaki są cystami (zamkniętymi jamami wypełnionymi płynem), powstałymi pod wpływem rogowacenia mieszków włosowych. Powstają, gdy w zablokowanych ujściach gruczołów łojowych zbiera się wydzielina łojowa. Najczęściej lokalizują się w niewielkich grupach w obrębie twarzy - na czole, policzkach i nosie.

  • Trądzik niemowlęcy - część dzieci rodzi się z trądzikiem, u innych krostki na twarzy pojawiają się w pierwszych tygodniach życia. Ten problem dotyczy około 20% niemowląt. Jego przyczyną są matczyne hormony androgenne, które przenikają do organizmu dziecka poprzez łożysko oraz mleko. Trądzik objawia się przede wszystkim zaskórnikami (białymi, małymi krostkami) oraz wągrami (czarnymi zaskórnikami). Niekiedy jego objawem są wykwity zapalne - ropne krostki na policzkach niemowlaka, rozsiewające się na dalsze obszary twarzy (nos, czoło) i ciała (klatka piersiowa, plecy).

  • Przerost gruczołów łojowych - objawia się w postaci małych, żółtych grudek, pojawiających się również pod wpływem stymulacji androgenowej. Tego rodzaju zmiany skórne występują zazwyczaj na policzkach, wargach i nosie. Nie wywołują świądu ani pieczenia.

 

Co na potówki u niemowląt?

 

Leczenie potówek u niemowlaka rozpoczyna się od działań zachowawczych. Należy zadbać o odpowiednią temperaturę w pokoju dziecka (optymalna to 22-24 stopnie C.), a także wygodną, przewiewną odzież. Bardzo często to właśnie przegrzanie organizmu jest przyczyną powstawania potówek u niemowląt. Takie zmiany skórne mogą pojawiać się także wskutek nieodpowiedniej pielęgnacji. Dlatego, gdy pojawiają się potówki na twarzy niemowlaka, trzeba zweryfikować dotychczasowe zasady higieny. Ze względu na specyfikę skóry małego dziecka nie powinno się go kąpać w zbyt ciepłej wodzie ani z pomocą silnych preparatów.

 

Do mycia niemowląt najlepiej nadają się kosmetyki o krótkim i łagodnym składzie, oparte na składnikach naturalnych. Przy potówkach u dzieci, nie należy używać oliwek ani innych preparatów, które zatykają ujścia gruczołów łojowych. Można zastosować specjalnie przygotowane  kosmetyki oparte o naturalne składniki, np. gotowy krochmal do kąpieli Atoperal Baby Plus, który sprzyja regeneracji uszkodzonego naskórka. Regularne stosowanie krochmalu wzmacnia barierę naskórkową oraz przyczynia się do wygładzenia i poprawy elastyczności skóry. Przy bardziej nasilonych zmianach skórnych, konieczne jest właściwe osuszenie skóry, natomiast potówki ropne o charakterze bakteryjnym, mogą być podstawą do włączenia miejscowego antybiotyku.

 

Lek. Michał Dąbrowski

 

 

 

Źródła:

 

 

 

M. Czarnecka-Operacz, A. Sadowska-Przytocka, Klasyczne zmiany skórne u noworodków, jako trudny problem w codziennej pracy klinicznej, “Pediatria po dyplomie”, 2017, 1, dostępne w internecie, “podyplomie.pl”, [dostęp 25.08.2020], https://podyplomie.pl/pediatria/25560,klasyczne-zmiany-skorne-u-noworodkow-jako-trudny-problem-w-codziennej-praktyce-klinicznej