Dlaczego pomiar glukozy w ciąży jest tak ważny?

Pomiar stężenia glukozy we krwi jest jednym z wielu przesiewowych badań w ciąży. Wykonuje się go z pomocą OGTT (ang. Oral Glucose Tolerance Test), czyli 3-stopniowego testu doustnego obciążenia glukozą. Podczas badania pacjentka wypija roztwór wody z 75 g glukozą, a następnie trzykrotnie ma pobraną krew: 

  • na czczo,

  • po 1 godzinie,

  • po 2 godzinach. 

 

OGTT, nazywany krzywą cukrową, jest badaniem obowiązkowym dla wszystkich ciężarnych. Pozwala ocenić gospodarkę węglowodanową ciężarnej kobiety.

 

Insulina jest hormonem produkowanym w trzustce. Reguluje poziom cukru we krwi i wpływa na metabolizm węglowodanów. Nawet nieznaczny jej niedobór lub zbyt niska wrażliwość organizmu na insulinę sprzyja hipoglikemii. Podwyższone stężenie cukru we krwi ciężarnej może oznaczać cukrzycę. 

 

To stan zagrażający zarówno rozwojowi płodu, jak i zdrowiu matki. Dlatego cukrzyca w ciąży wymaga odpowiedniego postępowania. Ciężarna powinna przestrzegać odpowiedniej diety, stale monitorować poziom cukru we krwi, a także, w razie konieczności, przyjmować insulinę. W ten sposób można utrzymać stan normoglikemii i uniknąć powikłań. 

 

Kiedy wykonać test obciążenia glukozą w ciąży?

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wszystkie kobiety ciężarne powinny być diagnozowane w kierunku zaburzeń gospodarki węglowodanowej.

 

Pierwsze wstępne badanie, wykonywane na czczo, zaleca się na samym początku ciąży. Jeżeli wyniki są w normie, kolejne 3-punktowe testy należy wykonać pomiędzy 24. a 26 tygodniem ciąży. Jeżeli natomiast pierwszy pomiar glukozy okazał się niepokojący, wówczas należy postępować według zaleceń lekarza prowadzącego. Droga diagnostyki zależy od indywidualnej historii zdrowotnej ciężarnej, a także przebiegu ciąży i uzyskiwanych kolejno wyników badań. 

 

Normy glukozy w ciąży na czczo i dalsze postępowanie diagnostyczne:

  • < 92 mg/dl - wynik prawidłowy (OGTT trzeba wykonać pomiędzy 24.a 25. tc.),

  • 92-125 mg/dl - wynik nieprawidłowy (trzeba powtórzyć badanie na czczo, a jeśli się potwierdzi się negatywny wynik, należy pilnie wykonać OGTT),

  • ≥ 200 mg\dl - wynik nieprawidłowy (pozwala rozpoznać cukrzycę ciążową).

 

Pacjentki z grupy podwyższonego ryzyka hipoglikemii powinny mieć zlecone badanie OGTT 75 g od razu po rozpoznaniu ciąży. Dotyczy to kobiet po 35. roku życia, a także tych, które:

  • urodziły dziecko o masie ciała ponad 4 kg,

  • chorują na otyłość,

  • miały cukrzycę w poprzedniej ciąży,

  • mają obciążony wywiad rodzinny.

 

Jak przygotować się do badania OGTT?

Do wykonania krzywej cukrowej trzeba się odpowiednio przygotować. Nie jest to zbyt wymagające ani czasochłonne, a jednak bardzo ważne, bo wpływa na wiarygodność wyników. Badanie wykonuje się w godzinach porannych, ponieważ do testu trzeba podejść na czczo. Na test trzeba przynieść wcześniej zakupioną w aptece 75 g glukozę. Warto też zabrać ze sobą połówkę cytryny, która neutralizuje mdląco-słodki smak czystej glukozy. To ułatwi wykonanie testu i nie wpłynie na jego miarodajność. Przeprowadzenie pełnej krzywej cukrowej zajmuje ponad 3 godziny. 

 

Glukoza w ciąży - jak przygotować się do badania?

  • Trzy dni przed badaniem nie zmieniaj sposobu odżywiania.

  • Wykonaj test tylko, jeśli będziesz całkowicie zdrowa.

  • Na badanie przyjdź na czczo, ostatni posiłek powinnaś zjeść 8-12 godzin wcześniej.

  • Przed badaniem porządnie się wyśpij, zalecany jest 8-12 godzinny wypoczynek.

  • Roztwór 250-300 ml wody z 75 g glukozy pij powoli, małymi łykami, przez około 5 minut.

  • Kolejne pobrania krwi muszą nastąpić w ściśle określonych odstępach czasu.

  • Podczas wykonywania testu najlepiej pozostań w przychodni (laboratorium). Ważne, abyś nie podejmowała żadnego wysiłku fizycznego.

 

Glukoza w ciąży - normy 

Norma glukozy w ciąży na podstawie doustnego obciążenia 75 g glukozą wynosi:

  • na czczo - < 92 mg/dl,

  • po 1 godzinie - <180  mg/dl

  • po 2 godzinach - < 153 mg/dl. 

 

Jeżeli jakikolwiek wynik przekracza powyższe normy, należy rozpoznać cukrzycę. Niższe stężenie glukozy we krwi uznaje się za prawidłowe.

 

lek. Marta Dąbrowska

 

Źródła:

 

Cukrzyca a ciąża, [w:] Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2020. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologiczne, „Diabetologia Praktyczna”, 2020, t.6, nr 1., dostępne na stronie PTD, https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/Zalecenia-PTD_2020_PL.pdf  

 

 

Zobacz również: