Czym jest szyjka macicy?

Analizując budowę macicy wymienia się trzy jej podstawowe elementy. Jednym z nich jest najwyżej położony trzon macicy, w którym zagnieżdża się i rozwija zapłodniona komórka jajowa. Niżej zlokalizowana jest cieśń macicy, która w ciąży ulega rozszerzeniu i powiększa powierzchnię trzonu. Ostatnim ważnym elementem jest szyjka macicy.

U dorosłej kobiety w okresie rozrodczym szyjka macicy ma ok. 3–5 cm długości i ok. 2,5 cm średnicy. Kształtem przypomina nieco wygiętą rurkę. Składa się ona z tkanki łącznej i mięśniowej, natomiast jej wnętrze pokrywa błona śluzowa. 

 

Jakie funkcje pełni szyjka macicy w ciąży?

Przed zapłodnieniem szyjka macicy nieustannie ulega drobnym zmianom w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego. Przed miesiączką szyjka macicy położona jest nieco niżej i lekko otwarta, co umożliwia swobodny przepływ krwi menstruacyjnej. Po miesiączce jest ona już zamknięta, ale wciąż twarde. 

Z kolei podczas dni płodnych szyjka macicy staje się nieco bardziej miękka i rozpulchniona, co umożliwia przyjęcie plemników. Z kolei szyjka macicy w ciąży zamyka się, tworząc tzw. czop śluzowy, który zabezpiecza dziecko rozwijające się w łonie mamy. W momencie porodu szyjka macicy jest rozdarta całkowicie, umożliwiając tym samym wydanie dziecka na świat. 

Szyjka macicy, jako dolny odcinek żeńskich narządów płciowych pełni więc kilka bardzo ważnych funkcji:

  • znajdujący się w niej śluz jest barierą dla flory bakteryjnej; 

  • szyjka chroni macicę, jajowody i jajniki;

  • umożliwia zajście w ciążę;

  • zabezpiecza dziecko w łonie matki;

  • przez nią maluszek wydostaje się na świat. 

 

Jak wygląda szyjka macicy w ciąży? 

Pod wpływem hormonów szyjka macicy w ciąży ulega zmianom już od momentu zapłodnienia. W pierwszym miesiącu rozpulchniona szyjka macicy w ciąży to stan normalny. Narząd ten staje się też zasiniony, bardziej elastyczny. Dzięki takim objawom lekarz może rozpoznać ciążę.  

Bezpośrednio po zapłodnieniu śluz szyjki macicy staje się gęsty, zasklepiając jej kanał i chroniąc przed wnikaniem patogenów chorobotwórczych z pochwy do dalszych odcinków narządów płciowych. Jest to tzw. czop śluzowy, który wypływa dopiero przed porodem lub w jego trakcie. U niektórych kobiet do zamknięcia szyjki macicy dochodzi po ok. dwóch tygodniach od momentu zapłodnienia, u innych nieco później.  

W prawidłowo przebiegającej ciąży szyjka macicy pozostaje zamknięta przez cały jej okres. Dopiero, gdy organizm zaczyna przygotowywać się do porodu, szyjka macicy w ciąży będzie krótsza i otwarta. Monitorowanie jej stanu podczas regularnych wizyt kontrolnych pozwala na wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i zagrożenia wcześniejszym porodem.  

 

Krótka i miękka szyjka macicy w ciąży, tuż przed porodem

W późnym okresie III trymestru ciało kobiety przygotowuje się do wydania dziecka.  

Zdarza się, że już na kilka tygodni przed porodem lekarz stwierdza rozwarcie szyjki macicy na ok. 1–2 palce. Innym razem szyjka macicy w ciąży pozostaje ściśle zamknięta aż do dnia porodu. Jest to sprawa bardzo indywidualna.  

Gdy szyjka macicy jest otwarta na ok. 8–10 cm, musi jeszcze ulec skróceniu i spłaszczeniu. Wówczas następuje kolejny etap porodu, czyli parcie.  

 

Zbyt wcześnie skracająca się i miękka szyjka macicy w ciąży – przyczyny

Zdarza się, że przedwcześnie miękka szyjka macicy w ciąży zaczyna się skracać dużo przed oczekiwanym terminem porodu. Stan taki grozi przedwczesnym porodem lub poronieniem. Niekiedy krótka szyjka macicy w ciąży daje objawy w postaci plamienia czy bólu w podbrzuszu, ale często kobieta nie jest świadoma zmian zachodzących w jej ciele, dlatego tak ważne są regularne wizyty kontrolne.  

Stanem nieprawidłowym jest zbyt krótka i miękka szyjka macicy w ciąży. Przyczyny takich zmian mogą być różne. Najczęściej wymienia się:

  • zaburzenia anatomiczne;

  • wcześniej przebyte urazy szyjki macicy, np. przy wcześniejszych porodach;

  • zabiegi chirurgiczne w obrębie szyjki; 

  • zaburzenia hormonalne;

  • ciąża mnoga, przez co opór na szyjkę jest spotęgowany;

  • duża waga dziecka;

  • zbyt intensywny tryb życia, nadmierna aktywność;

  • stres w ciąży;

  • infekcje intymne. 

Jeśli lekarz zdiagnozuje przedwczesne skracanie się lub rozwieranie szyjki macicy, nie popadaj w panikę. Stres nie służy ani matce, ani jej maluszkowi. Obecnie medycyna dysponuje wieloma metodami, które wspierają donoszenie ciąży. 

Powinnaś przede wszystkim dużo odpoczywać w pozycji leżącej i unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów. W zależności od przyczyny niewydolności szyjki macicy, np. jeśli za stan taki odpowiada infekcja, pomocne mogą być też środki farmakologiczne. W niektórych przypadkach natomiast stosuje się specjalne krążki, które zamykają kanał szyjki macicy w ciąży.  

 

Lek. Michał Dąbrowski



Zobacz również: